อะไรน๊ะ..ดอกทิวลิปแท้จริงแล้วไม่ได้กำเนิดจากประเทศเนเธอร์แลนด์ # ทัวร์ตุรกี

ทุ่งทิวลิปในเนเธอร์แลนด์ใหญ่ได้ชื่อว่ามีสวนจัดแสดงที่ใหญ่ที่สุดในโลกก็จริง แต่แท้จริงแล้วกำเนิดดอกทิวลิปกลับกลายเป็นที่อื่น ไม่ใช่ที่นี่…. อ้าว เข้าใจผิดมาโดยตลอด

ประเทศตุรกีมีหลักฐานอย่างชัดเจนว่าเป็นต้นกำเนิดดอกทิวลิปมาตั้งแต่สมัยโบราณ จากหลักฐานกระเบื้องอิซนิก (İznik Tiles) อันล้ำค่าจากศตวรรษที่ 16-17 ซึ่งลวดลายทิวลิปถือเป็นหนึ่งในลวดลายหลักและมีความหมายเชิงสัญลักษณ์ ที่สะท้อนว่ามีการปลูกดอกทิวลิปในตุรกีมาช้านานแล้ว ดังนั้นเรามาดูกันว่า มีสถานที่ได้บ้างที่มีสัญลักษณ์ของดอกทิวลิปปรากฎอยู่

มัสยิดรึสเตม พาชา (Rüstem Pasha Mosque)

เปรียบเสมือน “แกลเลอรีจัดแสดงกระเบื้อง” ที่สมบูรณ์แบบที่สุดแห่งหนึ่งในอิสตันบูล แม้ภายนอกจะดูเรียบง่าย (เพราะซ่อนตัวอยู่ในตลาดเครื่องเทศ) แต่ภายในกลับน่าทึ่งมาก ผนังเกือบทุกตารางนิ้วของมัสยิดแห่งนี้ (ที่สร้างในปี 1563) ถูกปกคลุมไปด้วยกระเบื้องอิซนิกที่อยู่ในยุคที่รุ่งเรืองที่สุด จะเห็นลวดลายดอกทิวลิปที่ถูกวาดอย่างวิจิตรบรรจงซ้ำๆ ในหลากหลายรูปแบบ ท่ามกลางดอกไม้อื่นๆ เช่น กุหลาบ คาร์เนชั่น และไฮยาซินธ์ นี่คือหลักฐานที่ชัดเจนว่าทิวลิปเป็นสัญลักษณ์สำคัญทางศิลปะและศาสนามานานหลายศตวรรษ 

พระราชวังทอปกาปิ (Topkapi Palace)

ในฐานะศูนย์กลางอำนาจของจักรวรรดิออตโตมัน พระราชวังแห่งนี้คือสถานที่ที่ดอกทิวลิปได้รับการเพาะพันธุ์และพัฒนาสายพันธุ์จนมีความงดงาม  โดยเฉพาะในส่วน “ฮาเร็ม” (Harem) และ “ศาลาส่วนพระองค์” (Privy Chamber/Holy Mantle Pavilion) ผนังจะประดับด้วยแผงกระเบื้องอิซนิกที่แสดงลวดลายดอกทิวลิปที่งดงาม พระราชวังแห่งนี้ยังเป็นศูนย์กลางของ “ยุคทิวลิป” (The Tulip Era) ในช่วงต้นศตวรรษที่ 18 ซึ่งเป็นยุคที่สุลต่านออตโตมันคลั่งไคล้ดอกทิวลิปมาก มีการจัดเทศกาล และดอกทิวลิปกลายเป็นสัญลักษณ์ของความมั่งคั่งและสูงส่ง

สุเหร่าสีน้ำเงิน (Blue Mosque)

ลวดลายที่แท้จริงบนกระเบื้องกว่า 20,000 ชิ้นของสุเหร่าสีน้ำเงินนั้น คือลวดลายดอกไม้ เมื่อเข้าไปด้านในและมองกระเบื้องที่ระดับสายตา (โดยเฉพาะบริเวณชั้นล่างและเสา) จะเห็นลวดลายดอกทิวลิปแบบคลาสสิกของออตโตมัน (มักมีลักษณะกลีบแหลมและเพรียว) ปรากฏอยู่อย่างชัดเจน

พิพิธภัณฑ์ศิลปะตุรกีและอิสลาม (Museum of Turkish and Islamic Arts)

จัดแสดงหลักฐานทางประวัติศาสตร์อื่นๆ นอกเหนือจากกระเบื้อง เช่น พรม สิ่งทอ และ เครื่องปั้นดินเผา จากยุคออตโตมัน ซึ่งจะสังเกตเห็น “ลวดลายดอกทิวลิป” เป็นองค์ประกอบที่พบเห็นได้ทั่วไปในศิลปะแทบทุกแขนง